Menu

Een rondleiding over het GWL-terrein – deel 3

Blok 16

Hier aan de Van Hogendorpstraat startte in 1994 de bouw. Blok 16 is ontworpen door Liesbeth van der Pol (de huidige Rijksbouwmeester), die ook verantwoordelijk is voor de blokken 6, 14 en 17. Het blok bestaat uit 20 sociale huurwoningen. De woningen zijn gevouwen rond het centrale trappenhuis. Door het glazen dak valt het zonlicht naar binnen. Vanuit de keukens, die uitkijken op het trappenhuis, kunnen bewoners de boel in de gaten houden. In de woningen kun je een grote ruimte creëren door de dubbele deuren tussen de woonkamer, brede gang en slaapkamers open te klappen.

Blok 17

Blok 17 is ook een gebouw van Liesbeth van der Pol. Net als bij blok 16 steken de driehoekige balkons vrolijk uit de gevel. Het gebouw huisvest naast 14 sociale huurwoningen ook buurthuis De Waterval. Hier worden cursussen gegeven, vergaderingen gehouden en in de koffiehoek kun je even uitpuffen. De voorgevel wordt gesierd door een tekening van een Waterval. Met deze tekening won Chiquita Koswa de ontwerpwedstrijd. Zij was toen 12 jaar. De schildering op de gevel is uitgevoerd door professionele, volwassen schilders

Blok 14

Als we het Watervalplein oversteken dan komen we terecht bij blok 14, dat erg lijkt op blok 6. Het is dan ook van de hand van Liesbeth van de Pol. Dit pand bevat 16 sociale huurwoningen.

Blok 12

Verder de Waterbaan op komen we weer een blok van Meyer en van Schooten tegen, nu met 19 vrije sector koopwoningen. Dit blok ligt mooi in het midden van de zuidwest hoek. Door de relatief grote afstand tot andere blokken en tot de omringende wegen is het één van de rustigste plekjes van het terrein. Zowel aan de noordkant als aan de zuidkant is uitzicht op de nutstuinen. In het pand vormt een hoge corridor de toegang tot de woningen. Drie lichtkoepels in het dak zorgen voor licht in de corridor. De individuele woningen zijn als bij een blokkendoos in elkaar geschoven. Op elke verdieping hebben ze andere vormen en afmetingen.

Blok 11 en 13

Deze blokken met respectievelijk 20 en 16 vrije sector koopwoningen zijn ontworpen door Kees Christiaanse. Om geld uit te sparen is in blok 13 afgezien van een lift. De bewoners van blok 11 kunnen gebruik maken van de lift in blok 13 en met de brug oversteken. Een leuk detail zijn de spelonkachtige entrees van de woningen op de kopse zijden. Buiten leidt een trap naar de voordeur met een uitzonderlijk hoog bovenraam, binnen loopt de trap door naar de eerste etage.
Het GWL-terrein wordt afgescheiden van de Van Hallstraat door een hulsthaag. Toen het waterleidingbedrijf hier nog zat stond hier ook al een meterslange hulsthaag. Tijdens de bouw stond hij in de weg en werd opgeruimd. Buurtbewoners hebben ervoor geijverd dat de hulsthaag weer terugkwam.

Blokken 9 en 10

De blokken 9 en 10 zijn net als de blokken 4, 5 en 12 ontworpen door Roberto Meijer en Jeroen van Schooten. De tweelingblokken worden op de tweede etage doorkliefd door een overdekte corridor en aan elkaar verbonden door een hangbrug. Vanuit de corridor kunnen de bovenwoningen bereikt worden. De maisonnettes hebben de slaapkamers aan de noordkant en woonkamers met balkons op het zuiden. De blokken bevatten in totaal 35 woningen.

Blok 7

Net als de blokken 4, 9, 10 en 12 is blok 7 ontworpen door Meyer & Van Schooten en meteen te herkennen aan het een grote verschil tussen de strenge noordgevel en de vriendelijke zuidgevel. In het blok zitten 19 woningen. Op de bel-etage liggen de twee kamerwoningen, daarboven de grotere maisonnettes. Bovenin leeft een woongroep, met een terras over de hele zuidgevel van het gebouw.

Blok 6

We komen weer terug aan de Waterleliegracht. Hier ontwierp Liesbeth van der Pol een blok van twaalf woningen. Ook Van der Pol worstelde met de opdracht zoveel mogelijk grondgebonden woningen te bouwen. Zij ontwierp zigzagwoningen die vier verdiepingen beslaan, steeds met elkaar wisselend van de noord- naar de zuidgevel. De woningen met een tuintje op het noorden hebben bovenin een terras op het zuiden en andersom. Door de verwerking van hout in de beide gevels hebben deze vrije sector koopwoningen een bescheiden uiterlijk gekregen.

Blok 5

We steken de brug over en komen terecht in de onderdoorgang van blok 5. Als u omhoog kijkt ontdekt u het kunstwerk van Paul Vendel. Tussen een aantal afgietsels van hoofden heeft hij een netwerk van buizen aangebracht, spreekbuizen. Dit kunstwerk van buizen en hoofden loopt ook door in de boxen en pompruimte van het blok en de ruimte waar het Pedagogisch Centrum Explora gevestigd is. Hij noemt het zelf een uit de hand gelopen communicatienetwerk. Het is zeer toepasselijk voor het GWL-terrein, waar de organisatiegraad hoog is en waar veel vergaderd wordt. Maar het is ook een hechte buurt, waar veel gezelligheid is.
Publicatiedatum: 19 november 2015

Een rondleiding over het GWL-terrein – deel 2

Blok 2 C

Achter het Magazijn rijst een groot woonblok op, dat door twee verschillende architectenbureaus is ontworpen. De oostelijke kant is van Kees Christiaanse en geeft aan de zuidkant een haast Italianeske aanblik met al die balkons. De houten achterwand deint lichtjes van voor naar achter, wat deze magnifieke gevelwand extra levendig maakt. De noordgevel is haast nog imposanter. Als een hoog bastion rijst hij op uit de Haarlemmerstraat en vanaf de glazen uitkijkpost, de galerij op de vierde verdieping, heb je een goed uitzicht op het Westerpark.

Blokken 2 A en B


Ontworpen door Bureau Neutelings, zijn veel ingetogener met hooguit inpandige balkons. Aan de westgevel, de eigenlijke voorgevel, komt weer een fraai staaltje architectuur te voorschijn: de verhoogde bordessen met de entrees, tegen de regen beschermd door de overhellende gevelwand van de bovenliggende etages. In dit deel van blok 2 zijn 59 premie-koopwoningen gevestigd.

Het machinepompgebouw

Als we terugkeren naar het Watertorenplein, wordt het blikveld onontkoombaar gevuld door het Machinepompgebouw. Het gebouw dat tussen 1898 en 1900 is gebouwd huisvestte oorspronkelijk de pompen van de gemeentelijke waterleiding. Het is een vrij massief gebouw, maar door het sierlijke metselwerk maakt het een vriendelijke indruk. In de oostelijke hal zijn bedrijvengevestigd. In de westelijke hal zit een sportschool. De twee middelste hallen herbergen café-restaurant Amsterdam, alleen al voor de architectuur een bezoekje waard: na de puur functionele entree gepasseerd te zijn komt u in een gigantische hal met een prachtig houten zadeldak.
Aan de achterkant van het Machinepompgebouw stuiten we op de Waterleliegracht.

Blok 8

We steken deze over en arriveren bij blok 8. Een van de opdrachten die supervisor Kees Christiaanse aan de architecten meegaf, was de woningen zoveel mogelijk grondgebonden te maken, dus met een eigen tuintje. Bureau Neutelings heeft deze opgave met een zeer gecompliceerde en spectaculaire constructie opgelost. De 16 splitlevel woningen zijn ingenieus door elkaar geweven. De ene helft van de woningen hebben een woonkamer van meer dan drie meter hoog op de het zuiden, de andere helft een bordes op het noorden, over de entree en de bergingen heen. De bordessen steken als olifantenslurven vooruit. De dunne betonnen platen aan de zijkanten ervan zijn over elkaar heen bevestigd, wat een speels rustico effect heeft. Aan de noordgevel herken je meteen de atelierwoning aan het grote raam.

Blok 1

We wandelen langszij blok 1, het 178 meter lange blok van Dobbelaar de Kovel de Vroom Architecten (DKV). In de eerste versies van het stedenbouwkundig plan was hier aan de westrand van het GWL-terrein een groenstrook gepland. Uiteindelijk is ervoor gekozen om hier met een hoog bouwblok het terrein af te laten sluiten van het erachter gelegen bedrijventerrein. Het robuuste gebouw bevat 129 sociale huurwoningen, 78 driekamerwoningen, 42 vier- en vijfkamerwoningen en 8 tweekamerwoningen waarvan er twee geschikt zijn voor minder validen. Aan de Waterpoortweg oogt de golvende westgevel als een enorme muur, slechts onderbroken door de poort. Tegen de oostgevel is een betonnen constructie geplakt, met daarop de balkons. Zo krijgt deze muur een huiselijke aanblik. De woningen op de 5e etage zijn te bereiken door een lange binnenstraat. Hier liggen ook twee gemeenschappelijke patio’s aan. Bewoners hebben in een van deze patio’s een zandbakje en picknicktafel gezet.

Het Toegangshuisje

Als we langs de gevel van blok 1 komen dan passeren we het Toegangshuisje. Dit gebouwtje gaf ooit toegang tot de ondergrondse waterreservoirs. Nu zetelt hier de buurtbeheerder. Ook vergaderen hier de Buurtbeheergroep en de bewonerscommissies. Achter het Toegangshuisje ligt een speelveld met paard en veulen. Hierachter ligt een van de drie volkstuintjesdomeinen. Bewoners kunnen hier een lapje grond huren om hun tuinierlusten bot te vieren. De architectuurcritici van de Volkskrant Hilde de Haan en Ids Haagsma vonden de volkstuintjes “onstedelijk, anti-openbaar en vooral kneuterig” (Volkskrant 13/4/ ’97). Maar veel mensen genieten van het zicht op de zwoegende tuinbewerkers in de schemering en van de bloemenpracht bij daglicht.

Blok 15

Uiteindelijk komt u uit bij blok 15, evenals blok 8 van Neutelings. Het zijn 16 vrije sector koopwoningen.
Publicatiedatum: 18 november 2015

Een rondleiding over het GWL-terrein

Al sinds de oplevering is het GWL-terrein een wijk waar veel rondleidingen plaatsvinden. Uit binnen- en buitenland komen veel beleidsmakers, achitecten, studenten en anderszins geïnteresseerden in de architectuur of het duurzame karakter van de wijk een kijkje nemen.
De Koepelvereiniging biedt ook de mogelijkheid tot begeleide rondleidingen. Aanvragen kunnen per email gestuurd worden naar het contactadres. De kosten voor groepen bedragen 75 euro.

Waterspiegelplein

De rondleiding begint op het Waterspiegelplein, een van de twee grote pleinen op het GWL-terrein. Het plein is door het Rotterdamse bureau West 8 als een groot stadsplein ontworpen. In de zomer van 2001 werd op initiatief van een aantal bewoners een jeu de boules baan aangelegd en heeft Stadsdeel Westerpark daar de bijbehorende bankjes bij geplaatst.

Blok 4

Het plein wordt aan twee kanten geflankeerd door bouwblokken van Meyer & van Schooten Architecten. Dit bureau heeft de meeste woonblokken op het GWL-terrein ontworpen: de blokken 4, 5, 7, 9, 10 en 12. Meyer en Van Schooten noemen helderheid, orde, detaillering en gebruik van materialen sleutelfactoren in het ontwerp. De noordgevel van blok 4 is dan ook een strak stramien van gelijkvormige ramen op gelijke afstand in het rode baksteen. De zuidgevel geeft een veel vriendelijker aanblik. Hier is de wand van Red Cedar-hout onderbroken door de balkons van de maisonnettes op de eerste etage. Op de begane grond bevinden zich bedrijfsruimtes. Deze waren nadrukkelijk niet als winkelruimtes bedoeld, omdat het stadsdeel de winkels wil concentreren aan de Van Limburg Stirumstraat in het hart van de oude Staatsliedenbuurt.

Het blok bevat 22 premie-koopwoningen.

Blok 5

Blok 5 ziet er heel anders uit dan de andere woonblokken van Meyer & van Schooten op het GWL-terrein. Roberto Meyer en Jeroen van Schooten zijn ook de architecten van het veelbesproken ING-kantoor aan de Zuidas in Amsterdam, dat zich kemerkt door veel glas. Dat vele glas zit ook aan de noordgevel van blok 5. Achter deze gevel liggen de binnenstraten van de 24 ouderenwoningen. De zuidgevel geeft een geheel andere aanblik. Boven de hoge bakstenen wand, die de bergruimtes herbergt, hangen twaalf uitpandige balkons. Het is net of de architecten deze vergeten waren en ze er alsnog aangeplakt hebben.

Het Magazijn

Er zijn vijf gebouwen overgebleven van de oorspronkelijke bebouwing op het GWL-terrein. De eerste die we tegenkomen is het Magazijn, aan onze rechterhand, gebouwd in 1909. Dit voormalige magazijngebouw van de Gemeentewaterleiding is in opdracht van de huidige bewoners verbouwd. Het bevat nu negen koopwoningen, twee bedrijfsruimtes en een gemeenschappelijke hal waar geregeld optredens, lezingen en vergaderingen plaatsvinden. De woningen zijn door de bewoners ontworpen in samenspraak met architect Siem Goede van CASA-architecten. Daardoor zijn er negen geheel verschillende plattegronden ontstaan. Van de hoge plafonds is geprofiteerd door in de woningen entresols aan te brengen hetgeen de ruimtelijkheid van de woningen ten Goede is gekomen. De verbouw is een geslaagd voorbeeld van particulier opdrachtgeverschap.

De Watertoren

De grote witte watertoren, waar het plein voor het Magazijn zijn naam aan te danken heeft, is in 1966 neergezet. Het doet nog steeds dienst als noodvoorziening, en bevat 1280 m3 water.

Het windketelhuisje

In dit achthoekige huisje werd ooit de druk op de waterleidingen in de stad geregeld. Omwonenden hebben het gebouwtje opgekocht en omgevormd tot het kleinste hotel van Amsterdam. Volledig ingericht is het zeer geschikt als tijdelijk appartement voor mensen die een tijdje in Amsterdam verblijven, maar ook voor een aparte huwelijksreis.
Publicatiedatum: 13 november 2015

GWL op AT5: rondleiding door GroenLinks lijsttrekker

Op 27 januari was het GWL uitgebreid te zien op AT5 in het programma Straten van Amsterdam. GroenLinks lijsttrekker en GWL-bewoner Rutger Groot-Wassink liet zijn woning en wijk zien aan de reporter van AT5, waarbij ook hotel de Windketel werd bezocht, waar oud-koepelvoorzitter en wijkhotellier Jan-Willem Kluit vertelde over het ontstaan van Amsterdams kleinste hotel.
Rutger was zeer te spreken over het wonen in de wijk en daarom is het hem vergeven dat hij dacht dat de wijk pas tien jaar bestond, terwijl de eerste woningen reeds 17 jaar geleden werden opgeleverd. We zullen maar zeggen: time flies when you’re having fun!
Hier kan je de reportage zien>>

Publicatiedatum: 1 februari 2014

rondleiding langs de GWL bijen

Imker Geert Van Kerckhove van BeeCare Amsterdam gaf op zondag 7 april aan bewoners van het GWL terrein uitleg over bijen in het algemeen en de GWL bijen op het dak van blok 1 in het bijzonder. De (helaas weinige) geïnteresseerden konden onder zijn begeleiding de bijen van dichtbij bekijken.

Tijdens het bezoek zijn twee korte filmpjes te zijn (zo blijven de MB’s beperkt):
In deel 1 (21 seconde) van de gemaakte korte filmpjes zie je de belangstellenden op het tegelpad langs de wand staan, terwijl Geert zit bij één van de twee bijenkasten, die elk een eigen bijenvolk bevatten. Links in beeld zie je bijen aan komen vliegen en weer vertrekken.
In deel 2 (8 seconde) zie je de bijen van heel dichtbij. Je ziet ze bij de ingang van de bijenkast landen, er in gaan en er uit komen. Wat een prachtig gezicht!

Publicatiedatum: 17 april 2013

rondleiding langs de GWL-bijen op 7 april

Imker Geert Van Kerckhove biedt op zondag 7 april de bewoners van het GWL terrein de mogelijkheid meer te vernemen over de bijen en ook eens naar de bijen op het dak van blok 1 te gaan kijken.
Alle bewoners van het GWL-terrein zijn dus welkom om 14u in het buurtbeheerdershuisje.
Geert van BeeCare Amsterdam beantwoordt alle vragen over bijen in het algemeen en onze eigen bijen in het bijzonder en geeft vervolgens in groepjes een rondleiding naar de bijen.

Publicatiedatum: 31 maart 2013

rondleiding

Rondleiding op het GWL-terrein door Ineke Hartman voor buurtbewoners.
Zaterdag 14 januari
start om 11.00 uur
bij de Watertoren t/o CRADAM

Publicatiedatum: 14 januari 2023

BuurBer: hoe bevalt het Jorrit na een half jaar wonen op het Gwl?

September vorig jaar kwam ik op de burendag Jorrit tegen. Hij bleek een kersverse bewoner van het GWL terrein te zijn. Nu, een half jaar later, ben ik benieuwd naar zijn eerste woonervaringen. Als ik met mijn boodschappen over het terrein loop is Jorrit aan het klussen in zijn tuin. Een afspraak voor een gesprek is snel en gemakkelijk gemaakt.

Jorrit woont samen met zijn vriendin in blok 9.
De algemene informatie over dat blok is als volgt:
Eigenaar: Woningstichting Rochdale
Adres: Waterkersweg 280 t/m 314.

Ontwerp: Meyer & Van Schooten Architecten BV. 
Aantal: 18 huurwoningen.

De woningen van blok 9 zijn divers. De beneden woningen zijn gelijkvloers, de overige woningen hebben verschillende etages. Als bijzonderheid hebben de blokken van dit architectenbureau, een verhoogde binnenstraat: de ingang van de benedenwoningen zijn iets boven het straatniveau, waardoor een mooier, groener uitzicht ontstaat.
Jorrit woont op de begane grond, zijn woning heeft één slaapkamer, een keuken en de huiskamer grenst aan de tuin op het zuiden en heeft uitzicht op het plein met de fontein.

De vraag naar Jorrits ervaringen op het Gwl-terrein is aanleiding voor een enthousiast verhaal. Vanaf het allereerste begin voelt hij zich hier thuis. Tijdens zijn verhuizing werden ze door buurman Erik verwelkomt met een appeltaart, vers gebakken want het was tenslotte de jaarlijkse fruitpluk-dag. En vervolgens kwam de burendag waar hij tijdens de rondleiding diverse medebewoners ontmoette en veel informatie over het wel en wee van de wijk kreeg.
Nee, een “echte” Amsterdammer is Jorrit niet. Hij is in Friesland geboren, en kwam op zijn tiende naar Amsterdam. Daar woonde hij in Nieuw West, omgeving Osdorp. Ook als student heeft hij in Nieuw West op kamers gewoond. Jorrit vindt dat mensen relatief weinig weten over dit stadsdeel. Het is het grootste en het groenste stadsdeel van Amsterdam (met ruim 150.000 inwoners is het vergelijkbaar met Haarlem en Arnhem), meer dan de helft van de bewoners hebben een niet westerse achtergrond. Het is een stuk groter als het stadsdeel Westerpark met ruim 36000 inwoners.
De grote woningdichtheid van het GWL-terrein verbaast Jorrit. Met ruim honderd woningen per hectare is dit hoger dan in de naastliggende Staatsliedenbuurt en veel hoger als Nieuw West. Ondanks dat oogt het GWL terrein ruim en groen en Jorrit vindt dat de opzet van de open ruimtes zoals de speel~ en nutstuinen goed gelukt zijn en natuurlijke gelegenheid biedt om anderen te ontmoeten. Het tuinhekje van Jorrit staan vaak open, waardoor er regelmatig honden nieuwsgierig de tuin in lopen wat dan een aanleiding is tot een praatje met het baasje.
Een positieve inbreng. Jorrit omschrijft zichzelf als blij, sociaal en open én als een ambitieuze jongen. Ambitie is in zijn optiek niet alleen op zakelijk gebied (hij is grafisch ontwerper en bezig met het opzetten van zijn eigen jonge bedrijf) maar ook non commercieel. Wat bedoel je hier mee? Nou, bijvoorbeeld iedere dag 1x iets goed(s) doen. Een ander blij maken en hierbij niet zelf een centrale rol spelen. Maar ook ons huis en ons wonen hier op het Gwl-terrein tot een succes maken door bijvoorbeeld goed contact te hebben met de buurtbewoners, onze tuin inrichten met aandacht voor de bijen en de vogels en aandacht voor duurzaamheid door na te denken over isolatie van ons huis. Een positieve non-profit inbreng. Hierbij past dat hij onlangs lid is geworden van de bewonerscommissie van het blok. Ter voorbereiding van zijn eerste vergadering is hij gewapend met blocnote en pen bij de buren langsgegaan om te horen wat er speelt en wat hij kan inbrengen. Op deze manier hoopt hij zijn steentje aan een fijne woonomgeving bij te dragen.
Heb je nog wensen voor de toekomst? O jazeker, de huurwoning is van Rochdale, en bij zijn weten is het de eerste woning met particuliere huur. Mocht het zo zijn dat in de toekomst de woning verkocht gaat worden, dan is hij hier zeker in geïnteresseerd. Want hij is blij met deze woning en vindt het fijn om hier te wonen.

Publicatiedatum: 5 maart 2022

burendag met koffie, rondleiding, gezelligheid en pannenkoeken

Evenals vorig jaar doet het GWL-terrein mee aan de Nationale Burendag. Dit jaar op zaterdag 25 september. Het geheel vindt plaats voor het Buurtbeheerhuisje, bij de fontein.
Om 10.30 uur wordt de rijdende koffiebar geopend en kunnen we genieten van overheerlijke koffie, thee en koekjes. Om 11.00 uur en 11.30 start een korte rondleiding over het GWL terrein met aandacht voor de high lights, maar ook met nieuwe ontwikkelingen rond groen, milieu en sociale verbinding tussen bewoners.
Om 12.30 is het pannenkoeken-tijd!
Een week van te voren ontvangen de bewoners nog een flyer in de bus. Maar noteer het nu al: Burendag, 25 september, 10.30 uur bij het Buurtbeheerhuisje. Tot dan!
Publicatiedatum: 4 september 2021